«Γυναικεία περιτομή»: Ο ευνουχισμός της γυναίκας

…καὶ εἶπεν ὁ Θεὸς πρὸς ῾Αβραάμ· […]περιτμηθήσεται ὑμῶν πᾶν ἀρσενικόν,καὶ περιτμηθήσεσθε τὴν σάρκα τῆς ἀκροβυστίας ὑμῶν, καὶ ἔσται εἰς σημεῖον διαθήκης ἀνὰ μέσον ἐμοῦ καὶ ὑμῶν …(Γεν. 17:9, 10, 11)

Στο 17ο κεφάλαιο του βιβλίου Γένεσης της Π.Διαθήκης αναφέρετε ότι ο Θεός ζητά από τον Αβραάμ να περιτμηθεί ο ίδιος και αντίστοιχα να περιτμήσει τους απογόνους και τους δούλους του ως απόδειξη της συμφωνίας που συνάπτει ο Θεός με τον Λαό του, ενώ η ερμηνεία θα μπορούσε να είναι πως η εν λόγω απαίτηση συνδέεται με τη συμβολική σημασία του πέους, το οποίο αποτελεί κατά μια έννοια απόδειξη ανδρισμού, αλλά και σύμβολο δύναμης του αρσενικού. Η περιτομή λοιπόν εμπεριέχει έναν συμβολισμό: ο άνδρας αποκόπτει ένα μέρος του φαλλού του «θυσιάζοντας» το, προσφέροντας το δηλαδή στο Θεό, αναγνωρίζοντας έτσι το πεπερασμένο της δύναμης του, ότι υπάρχει κάποιος πιο δυνατός και τελειότερος από αυτόν και κατ’επέκταση την υποταγή του σ’αυτόν.

Με την εξέλιξη της ανθρωπότητας και της επιστήμης, η περιτομή στον άνδρα πέραν των θρησκευτικών και εθιμοτυπικών σκοπών της αποτελεί μια ιατρική επέμβαση, απαραίτητη σε κάποιες περιπτώσεις. Όμως η ιστορία της περιτομής από την αρχή της έως και σήμερα δεν αφορούσε αποκλειστικά στον άνδρα…

Ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων (Female genital mutilation - FMG), γνωστός επίσης με τον λανθασμένο όρο «γυναικεία περιτομή» έχει οριστεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) ως οι επεμβάσεις που αφορούν στη μερική ή ολική αφαίρεση των εξωτερικών γεννητικών οργάνων της γυναίκας, ή άλλοι τραυματισμοί των γυναικείων γεννητικών οργάνων που προκαλούνται για μη ιατρικούς λόγους.

Ο ΠΟΥ έχει ταξινομήσει 4 τύπους ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων:

• Τύπος 1 «περιτομή Σούνα»: μερική ή ολική αφαίρεση της κλειτορίδας.

Αυτό που γίνεται συνήθως είναι το κόψιμο της άκρης ή και όλης της κλειτορίδας με ξυράφι.

• Τύπος 2: μερική ή ολική αφαίρεση της κλειτορίδας των εσωτερικών (μικρών) χειλέων του αιδοίου, με ή χωρίς παράλληλη εκτομή των μεγάλων αιδοιικών χειλέων.

• Τύπος 3 «αγκτηριασμός», «φαραωνική περιτομή» ή « σουδανική περιτομή» :στένωση του στομίου του κόλπου με τομή και επανατοποθέτηση των εσωτερικών(μικρών) ή/και των εξωτερικών (μεγάλων) χειλέων, με αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός επικαλυπτικού ιστού που σφραγίζει τη περιοχή.

Συνήθως γίνεται συρραφή της εισόδου του κόλπου, αφού προηγουμένως «ξυστεί» εσωτερικά , ώστε να κολλήσει με την επούλωση του τραύματος. Έτσι, το μόνο που απομένει, είναι μια μικρή οπή, από την οποία διαφεύγουν τα ούρα και το αίμα κατά την έμμηνο ρύση. Την πρώτη νύχτα του γάμου, ο άνδρας χρειάζεται συχνά να ανοίξει με μαχαίρι την είσοδο του γυναικείου κόλπου, ώστε να είναι εφικτή η διείσδυση.

• Τύπος 4: διάφοροι τρόποι διάτρησης, καυτηριασμού ή τραυματισμού της κλειτορίδας, των έσω και έξω γεννητικών οργάνων

Το 90% των κοριτσιών ακρωτηριάζονται μέσω των τύπων 1 και 2 και το 10% με τον 3ο τύπο, που όμως αυτός είναι ο πιο διαδεδομένος σε κάποιες περιοχές.

Η ιστoρια της κλειτοριδεκτομής χάνεται στα βάθη των αιώνων. Από αναφορές του Ηροδότου σχετικά με την εφαρμογή της πρακτικής στην Αρχαία Αίγυπτο, από παρατηρήσεις ανθρωπολόγων για τη «γυναικεία περιτομή» σε φυλές του Αμαζονίου και τους αρχαίους μύθους του Μαλί σύμφωνα με τους οποίους σε κάθε άνθρωπο όταν γεννιέται, συνυπάρχει το αρσενικό και το θηλυκό φύλο, στον άνδρα το θηλυκό βρίσκεται στην ακροποσθία ή πόσθη που είναι η πτύχωση του δέρματος(το πετσάκι) που καλύπτει τη βάλανο του πέους, και στη γυναίκα το αρσενικό βρίσκεται στην κλειτορίδα, ο ευνουχισμός της γυναικείας σεξουαλικότητας αποτελεί μέχρι σήμερα ένα έγκλημα που δεν ανήκει μόνο σε ένα σωβινιστικό μισογύνικο παρελθόν.

Σύμφωνα με διεθνή στοιχεία του ΠΟΥ 100- 140. 000.000 κορίτσια παγκοσμίως ζουν με ακρωτηριασμένα τα γεννητικά τους όργανα, χωρίς κλειτορίδα ή και αιδοιικά χείλη. 3.000.000 κορίτσια αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο της κλειτοριδεκτομής καθημερινά, ενώ είναι μεγάλο το ποσοστό των κοριτσιών που δεν επιβιώνουν από την επέμβαση η οποία κατά βάσει διεξάγεται από τη «μαμμή» ή το «μάγο» του χωριού, στην ύπαιθρο χωρίς καμία ιατρική παρέμβαση και μετέπειτα περίθαλψη. Ακόμα όμως κι αν επιβιώσει το θύμα, οι μετέπειτα μακροπρόθεσμες συνέπειες της είναι τραγικές, ενώ μπορεί να αποβούν μοιραίες: Επώδυνη έως αδύνατη σεξουαλική επαφή, πλήρης απουσία ερεθισμού και σεξουαλικής απόλαυσης , δυσκολία σύλληψης, επώδυνος και επικίνδυνος τοκετός με αυξημένες πιθανότητες θανάτου για τη μητέρα και το παιδί κατά τον τοκετό.

Παρά όμως την επίγνωση όλων παραπάνω, μοιάζει να μην έχει καμία αξία η ζωή της γυναίκας, αφού ο ακρωτηριασμός δεν αποτελεί επιλογή αλλά «νόμο» απαράβατο, που έχει ως «προστάτη» του την επίσης περιτμημένη μητέρα του κοριτσιού. Η γυναίκα που δεν έχει υποστεί κλειτοριδεκτομή θεωρείται ακάθαρτη και φέρει στίγμα που τη καταδικάζει στη διαπόμπευση και στην απομόνωση, δεν μπορεί να παντρευτεί ούτε μπορεί να κάνει οικογένεια αφού έχει την ίδια θέση με μια πόρνη στη φυλή της. Ζει έκπτωτη, απόκληρη και εκδιωγμένη από τη ίδια της την οικογένεια , τη φυλή αλλά και τη πατρίδα της.

Στις αρχές του 21ου αιώνα όπου τα ανθρώπινα δικαιώματα, ιδίως αυτά της γυναίκας μοιάζει να έχουν κατακτηθεί, με τη συγκατάθεση θρησκειών, πολιτικών κυβερνήσεων και ολόκληρων κοινωνιών και επιστημονικών κοινοτήτων ο ακρωτηριασμός της γυναίκας δεν ανήκει στο παρελθόν δεν αποτελεί μια από τις μαύρες σελίδας της καταπάτησης της και στη κυριολεξία αφαίρεσης της σεξουαλικότητας της γυναίκας.

Η κλειτοριδεκτομή αποτελεί έγκλημα όχι μόνο ενάντια στη γυναίκα αλλά ενάντια στον ίδιο τον άνθρωπο και την ανθρώπινη φύση, ενώ επιβεβαιώνει πως τελικά όλοι οι άνθρωποι δεν αντιμετωπίζονται ως ίσοι, δεν έχουν τα ίδια δικαιώματα…κάποιοι είναι παιδιά ενός άλλου θεού ακάθαρτου και πρέπει να εξαγνιστούν τεμαχίζοντας την πηγή της ζωής τους.

Αίγυπτος, Αιθιοπία, Μπενίν, Μπουρκίνα Φάσο, Ομάν…Σε περιοχές 28 αφρικανικών χωρών, αντίστοιχα σε συγκριμένες περιοχές της αραβικής χερσονήσου, του Κουρδικού Ιράκ και της Ινδονησίας όπως και σε κοινότητες μεταναστών στις ΗΠΑ, στον Καναδά και στην Ευρώπη, συνεχίζεται η εφαρμογή της τμηματικής ή ολικής κλειτοριδεκτομή, παρά την θέσπιση νόμων που διατάζουν την απαγόρευση της.

Η σεξουαλικότητα αποτελεί ένα ψυχοσωματικό σύστημα μέσα στο οποίο εδράζουν οι πιο πρωτόγονες και αντιδραστικές ενορμήσεις μας-οι ενορμήσεις της ζωής. Το σώμα αυτών γυναικών υπόκειται στον υπέρτατο βασανισμό και στον ακρωτηριασμό, χειραγωγώντας το και παραμορφώνοντας το έτσι ώστε να είναι πλήρως κατασταλμένο συνεπώς ελέγξιμο και υποταγμένο στην ομάδα που ανήκει. Η υποταγή συντελείται μέσα από τον συμβολικό θάνατο του παλιού ακάθαρτου εαυτού, με τον οδυνηρό φυσικό πόνο να αποτελεί την οδό προς αυτή την υποταγή.

Μπορεί η πάλη του ανθρώπου με το σκοταδισμό να έχει αναδείξει νικητή τον άνθρωπο, όμως αν κοιτάξουμε γύρω μας ή ακόμα και μέσα μας θα αντιληφθούμε πως οι δεισιδαιμονίες ακόμα ταλανίζουν τον πυρήνα της ανθρώπινης κοινωνίας. Ιδίως όταν τα έθιμα ενός λαού λειτουργούν ως αντίποδας στις φτωχές συνθήκες διαβίωσης, στην αδυναμία πρόσβασης στην εξέλιξη και στον εκσυγχρονισμό των ιδεών, οι προκαταλήψεις και οι δεισιδαιμονίες αποτελούν δομικούς λίθους μιας οργανωμένης κοινωνικής δομής. Η κλειτορίδα θεωρείται πηγή κακού από άνδρες και γυναίκες. Κάνει τη γυναίκα μια «νυμφομανή εταίρα», άπιστη και αμαρτωλή. Είναι ένα πέος που θα μεγαλώσει και θα απειλήσει την ανδρική φαλλική εξουσία, καθιστώντας το αρσενικό ανήμπορο και ανίκανο, ενώ είναι δόλιο αφού απειλεί να παγιδεύσει το πέος του άνδρα κατά την επαφή, και συνάμα φονικό αφού αν αγγίξει το μωρό την ώρα του τοκετού θα το σκοτώσει.

Έτσι ακρωτηριάζεται μια πηγή ζωής για να διατηρηθεί μια άλλη, που θέλει τη γυναίκα κατώτερη, υπόδουλη και σακατεμένη. Τελικά ο φόβος προς τη σεξουαλικότητα της γυναίκας μοιάζει ακόμα και σήμερα να προάγει τον ευνουχισμό της.

Όταν ο άνδρας αυτοϊκανοποιείται: η θέση της γυναίκας

Με το βλέμμα των ειδικών από τους κόλπους της ιατρικής, της ψυχολογίας, της ψυχανάλυσης αλλά και των εκπροσώπων της θρησκείας και της ανατολικής φιλοσοφίας, η αυτοϊκανοποίηση ίσως να αποτελεί την πιο πολυσυζητημένη και συνάμα αμφιλεγόμενη μορφή σεξουαλικής πρακτικής.

Ταυτισμένη με τις ορμές της νεότητας και τον αυτερωτισμό, η ιστορία της ξεκινά από τα βάθη των αιώνων και καταλήγει στη σύγχρονη δυτική κοινωνία ως ένα πια απενοχοποιημένο ζήτημα με πολλές όμως κρυφές πτυχές και ακόμα περισσότερες απόρροιες ειδικά όταν η θέση της βρίσκεται μέσα στην ερωτική σχέση. Θα μπορούσαμε να πούμε πως βρίσκεται σε «ανταγωνιστική σχέση» με τη χρήση πορνογραφικού υλικού σε ό,τι αφορά στις εντάσεις και τις διαστρεβλώσεις που προκαλεί σε μια σχέση όπως επίσης και τις αρνητικές προεκτάσεις που έχει.

Ξεπερνώντας τους σκοπέλους που υπαγόρευαν τη δαιμονοποίηση του αυνανισμού και τη καταδίκη του στο πυρ το εξώτερον ακόμα και κατά την περίοδο της εφηβείας, εμφυσώντας το φόβο της τιμωρίας λόγω της υπόστασης της αμαρτωλής, ακάθαρτης και μιαρής πράξης, ο αυνανισμός στο συλλογικό νου έχει απενοχοποιηθεί.

Παρόλο λοιπόν που ο σύγχρονος άνθρωπος κατάφερε να απεγκλωβιστεί από το φόβο των απειλών που ελλόχευε η αυνανιστική πρακτική ακόμα και για την υγεία του, σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες που ανακοινώνονταν κατά καιρούς, συνεχίζει στο συλλογικό νου η αυτοϊκανοποίηση να αποτελεί εν μέρει μια εφηβική πρακτική ή μια λύση ανάγκης όταν δεν υπάρχει ερωτικός σύντροφος.

Ο ΑΥΝΑΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΣΧΕΣΗ

Υπάρχουν αρκετά ζευγάρια όπου και για τους δυο συντρόφους είναι σχεδόν αδιανόητο να αυτοϊκανοποιούνται ενώ βρίσκονται στη σχέση. Τι γίνεται όμως στην περίπτωση που ο ένας εκ των δύο πέραν της ικανοποίησης που λαμβάνει από τη σεξουαλική πράξη, νιώθει την ανάγκη να αυτοικανοποιείται;

Συχνά μια τέτοια συνθήκη ισχύει για τον άνδρα, με τη γυναίκα-σύντροφό του αρχικά να απορεί, στη συνέχεια να αμύνεται, να δυσφορεί και τελικά να επιτίθεται μπροστά στην απειλή που λέγεται «ανδρικός αυνανισμός».

«Δεν του αρκώ εγώ;», «νιώθω σαν να απιστεί…», «μήπως δεν του αρέσω πια;», «μήπως φαντασιώνεται κάποια άλλη;», «μήπως είναι άρρωστος;», είναι μόνο μερικά από τα ερωτήματα-διατυπώσεις που αποτυπώνουν τη θέση της γυναίκας απέναντι στον αυνανισμό του συντρόφου τους.

Η ΑΡΝΗΤΙΚΗ ΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ

Η γυναίκα μπορεί να έχει μια ιδιαιτέρως επικριτική και αρνητική στάση προς την αυτοϊκανοποίηση, εφόσον η ίδια δεν αυτοϊκανοποιείται, ειδικά στην περίπτωση που ο αυνανισμός δεν αποτελούσε μια πράξη ικανοποίησης για εκείνην ούτε καν όταν δεν είχε κάποια ερωτική σχέση. Υπό αυτές τις συνθήκες μοιάζει ο αυνανισμός του άνδρα να επιφέρει ένα ρήγμα στην «κανονικότητα της σχέσης», σαν να εισβάλλει ένας αόρατος τρίτος που δεν είναι άλλος από το ίδιο το σώμα του άνδρα, που στην προκειμένη περίπτωση για τη γυναίκα μετατρέπεται σε ένα άλλο ερωτικό αντικείμενο περάν της ιδίας.

Η γυναίκα αντιδρά, θυμώνει, θλίβεται, υποτιμά, τιμωρεί. Αναρωτιόμαστε αν οι προκαταλήψεις, οι προσωπικές πεποιθήσεις και οι αναστολές γύρω από τη σεξουαλικότητα είναι τόσο ισχυρές ώστε να προκαλούν τέτοια συναισθήματα και συμπεριφορές. Είναι άραγε ο αυνανισμός τόσο ισχυρός ανταγωνιστής ή η ερμηνεία αγγίζει κάτι κρυφό, ασυνείδητες δομές που διεγείρονται και μέσω των οποίων εκδηλώνονται φόβοι ανομολόγητοι και απωθημένες επιθυμίες;

Επιχειρώντας μια βαθύτερη ανάλυση θα μπορούσαμε να πούμε ότι ίσως η γυναίκα νιώθει πως σε αυτή τη «δυαδική σχέση» που δημιουργεί ο άνδρας με τον εαυτό του, επιτυγχάνοντας έναν τοπικό προσπορισμό ικανοποίησης, χωρίς να περιλαμβάνεται εκείνη, δεν έχει θέση. Βιώνει έναν αποκλεισμό του ονόματός της, σαν μην έχει ρόλο, για την ακρίβεια σαν κάποιος να της αφαίρεσε το όνομά της.

Η θέση στην οποία αναφερόμαστε ίσως τελικά να μην είναι μόνο η θέση του ερωτικού αντικειμένου που έχει η γυναίκα, το οποίο ο άνδρας ποθεί και διεκδικεί, στο οποίο ο άνδρας επενδύει, αλλά και η θέση της επιθυμίας του φαλλού, με τις όποιες υπολανθάνουσες φαντασιώσεις. Ο φαλλός δηλαδή, που τελικά εκείνη δεν είχε ποτέ, ούτε απέκτησε ποτέ και που μέσα από την ανδρική αυτόϊκανοποίηση, αποδεικνύεται περίτρανα η αποτυχία της όχι μόνο ως προς το να κάνει το φαλλό δικό της, αλλά ούτε καν να τον κρατήσει μέσα της.

Θα μπορούσαμε εδώ να προσθέσουμε και άλλον έναν συμβολισμό που ενδεχομένως να έχει η αυτοϊκανοποίηση του άνδρα στο ασυνείδητο της γυναίκας. Η αυτοϊκανοποίηση ως σεξουαλική πρακτική προάγει άλλον έναν αποκλεισμό, αυτόν του ονόματος του πατέρα και του ονόματος της μητέρας, γιατί το υπόκωφο μήνυμά του είτε λέει «δεν σου προσφέρω το σπέρμα μου, άρα δεν σου προσφέρω ένα παιδί», είτε είναι αντεστραμμένο και δηλώνει «δεν είμαι άξιος πατέρας».

Όποια και είναι η ερμηνεία, είτε αναφερόμαστε σε ασυνείδητες δομές, είτε σε αντιλήψεις, προσωπικά ταμπού και ανταγωνισμούς, με τη γυναίκα να βλέπει τον αυνανισμό του άνδρα σαν μια πλήρως ναρκισσιστική πράξη, συχνά καταλήγει η αυτοϊκανοποίηση να είναι το μήλον της έριδος και μύρια κακά να εκδηλωθούν στη σχέση του ζευγαριού, με τον άνδρα να νιώθει και εδώ ότι ευνουχίζεται αφού η γυναίκα προτίθεται να του απαγορεύσει μια από τις ικανοποιήσεις του και τη γυναίκα να υποφέρει μέσα στο πληγωμένο δικό της ναρκισσισμό.

ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ; 

Η αυτοϊκανοποίηση μέσα σε μια σχέση δεν είναι απαγορευτική εφόσον δεν υποκαθιστά τη σεξουαλική επαφή των συντρόφων, ή δεν αναπληρώνει τα κενά που αφήνει ακάλυπτα ή δημιουργεί το σεξ. Σε μια τέτοια περίπτωση πιθανόν θα σήμαινε ότι το ζευγάρι αντιμετωπίζει μια δυσλειτουργία, ή ότι η σεξουαλική πράξη δεν είναι ικανοποιητική ή επαρκής ως προς τη συχνότητα και τη ποιότητά της, αλλά αυτό δεν επικοινωνείται μεταξύ των συντρόφων.

Επίσης η αυτοϊκανοποίηση μπορεί να χρησιμοποιείται ως ένα σεξουαλικό παιχνίδι, μπορεί να συμβάλλει στην απενοχοποίηση του σώματος όπως και των φαντασιώσεων, μπορεί να είναι μέρος του ερωτικού παιχνιδιού που θα εντείνει τον κανονικό οργασμό και την διέγερση των φαντασιώσεων.

Αντίστοιχα μπορεί να αποτελεί ένα πολύ μικρό μέρος της σχέσης ενός ατόμου με το σώμα του και περεταίρω με τον εαυτό του, να είναι μέσο χαλάρωσης και εκτόνωσης της σεξουαλικής έντασης σε στιγμές που το σεξ δεν είναι εφικτό. Για να γίνουν όμως όλα τα παραπάνω αντιληπτά και ακόμα περισσότερο κατανοητά και αποδεκτά, χρειάζεται ο κάθε άνθρωπος που βιώνει μια κατάσταση ως ενοχλητική, υποτιμητική ή απειλητική να αναζητά πρωτίστως τους λόγους που νιώθει κατ’αυτόν τον τρόπο και ύστερα να επικοινωνήσει με το σύντροφό του. Χρειάζεται επίσης να είναι και οι δύο σύντροφοι διατεθειμένοι για αμφότερες μετακινήσεις που πιθανόν θα χρειαστεί να συντελεστούν, ώστε η υποτίμηση, ο εξευτελισμός, η καταπίεση και ο ευνουχισμός να είναι αυτά τα οποία τελικά θα εξοστρακιστούν από τη σχέση.